Eerder vertelde ik al dat mensen vroeger roken als gezond beschouwden. Vlak voor de oorlog was roken een gewoonte. Doodnormaal, was het. Ongelukkig woordgebruik? Vast wel. Roken is nu niet minder schadelijk dan vroeger. De cijfers maken veel mensen bang. Doodsbang.

Niet meer Doll op roken

William Richard Doll was een Britse epidemioloog. Hij bewees als een van de eersten dat er weldegelijk een verband is tussen roken en allerlei ziekten. De man voerde in 1948 een onderzoek uit naar de oorzaken van het steeds stijgende aantal longkankerpatiënten. Wat bleek? Je raadt het al: fanatieke rokers hadden een enorm verhoogde kans op longkanker. William Doll stopte zelf met roken en alarmeerde de buitenwereld. De arme stakker kon echter niet rekenen op meer dan sceptische reacties. Na gelijkaardige onderzoeksresultaten van andere artsen besloot Doll in 1954 de British Doctors Study op te zetten. De uitkomst was onweerlegbaar: roken veroorzaakt longkanker. En dit onderzoek kreeg wél een staartje. In 1962 bracht het Royal College of Physicians een verslag uit over de gevaren van tabaksgebruik. Dit onderzoek werd voortgezet tot in 1991. Resultaten van veertig jaar observatie werden gebundeld. Op 8 oktober 1994 werden ze gepubliceerd in een artikel van het Britse medisch tijdschrift 'British Medical Journal'. De auteurs wonden er geen doekjes om: één op twee regelmatige rokers sterft vroegtijdig als gevolg van het roken.

Tabak doodt al jaren

De eerste epidemioloog van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), professor R. Peto, zette in België een onderzoek op touw. Ook deze resultaten waren niet mals. Tussen 1950 en 2000 stierven 813.000 Belgen (waaronder 763.000 mannen en 50.000 vrouwen) aan de gevolgen van tabaksgebruik. De helft, 443.000 mensen, had amper de gemiddelde leeftijd bereikt (tussen vijfendertig en negenenzestig jaar oud). Met deze cijfers werd roken bestempeld als als belangrijkste doodsoorzaak in België. Van de 104.903 doden in 2000 was roken bij 18.600 sterfgevallen de oorzaak. Deze cijfers vormen het vijfvoud van het totaal aantal doden ten gevolge van andere oorzaken (zelfmoord, verkeers- en brandongevallen en moord). Op wereldwijd niveau heeft tabak jaarlijks ruim vijf miljoen doden op zijn palmares. Dat betekent één dode elke zes seconden. Opmerkelijk: het aantal sterfgevallen bij sigaar- en pijprokers is lager dan bij sigarettenrokers. Het onderzoek stelde ook dat een ex-roker terug hogere levenskansen krijgt nadat hij gestopt is met roken.

Ook gewoon ziek

Ga je niet dood aan de gevolgen van roken, is de kans reëel dat je een ziekte of andere kwalen oploopt. Rokers tussen dertig en negenenveertig jaar oud krijgen vijfmaal vaker een hartaanval dan niet-rokers. Rokende vrouwen die de contraceptiepil nemen, verhogen hun kans op ziekten van de kransslagaders. Bovendien heeft het roken een zeer schadelijke invloed op de bloedvaten van de onderste ledematen. En natuurlijk is er ook nog de chronische bronchitis. Deze ziekte treedt op bij ongeveer twintig procent van de rokende mens.